200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ (1821-2021). 2021 ΕΤΟΣ ΟΡΟΣΗΜΟ Δρ. Ιωάννα Μάστορα, Συγγραφέας, ερευνήτρια*
Ελευθερία, μια λέξη απλή, τεράστια και πολλαπλή έννοια για όσους πιστεύουν σε ιδανικά, μεγαλοπρεπέστατη και αειθαλής παράδοση. Η Ελλάς υπήρξε διαχρονικά έννοια μυθολογική «μια χώρα ανύπαρκτη με νόμους, έξω απ’ της γης και τους ανθρώπους». Γ. Σεφέρης (Ο γυρισμός του ξενιτεμένου)
Θελγόμαστε από τις ιστορήσεις πολεμικών επιχειρήσεων και τις βιογραφήσεις ηγετικών προσωπικοτήτων με τεράστια μαγνητική ισχύ και υποκινούμαστε σε κριτικό αναστοχασμό. Πέραν όμως από τον εθιμοτυπικό εορτασμό, ποιο είναι το αίτημα των καιρών και ποια η διαχρονία του μηνύματος της επετείου;
Η προάσπιση της Εθνικής κυριαρχίας με φρόνημα, ενότητα και αποτροπή
Ο φανατισμός και ο διχασμός οδηγούν μοιραία στην κατάπτωση και στη διάλυση με αποτέλεσμα τη χειραγώγηση και την εύκολη υποταγή. Δια να αντιμετωπιστεί η κρίση θέλει εθνωφελείς ευεργέτες, φωτισμένους ιεράρχες και καινοτόμους επιστήμονες και παιδαγωγούς.
“Ας κινηθώμεν λοιπόν με εν κοινόν φρόνημα, οι πλούσιοι ας καταβάλωσιν μέρος της ιδίας περιουσίας, οι ιεροί ποιμένες ας εμψυχώσι τον λαόν με το ιδίον των παράδειγμα και οι πεπαιδευμένοι ας συμβουλεύωσιν τα ωφέλιμα.” (Επαναστατική προκήρυξη Αλέξανδρου Υψηλάντη 24 Φεβρουαρίου 1821).
Η Ελλάς με τα διακριτά χερσαία και θαλάσσια σύνορα της, αλλά και με τα αδέλφια μας απανταχού, τα δίκτυα του απόδημου ελληνισμού είναι ισχυρή, αντίθετα με τα φοβικά σύνδρομα που καλλιεργούνται. Το ότι είμαστε ένας ειρηνικός και φιλελεύθερος λαός δε σημαίνει ότι είμαστε αφελείς και αδύναμοι. Επέστη ο χρόνος οι Έλληνες να ενώσουμε τις δυνάμεις μας ιδιαίτερα ο πατριωτικός χώρος από όλες τις πηγές του αγνού ιδεαλισμού και να υψώσουμε λάβαρο ΑΥΤΟΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ. Ήτοι αυτογνωσία και υπεράσπιση των Κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ας μη μείνουμε στις απλές διαπιστώσεις και ας αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του με το παράδειγμα του βίου του και τη συμβολή του στην εθνική αφύπνιση.
Μόνο ενωμένοι οι Έλληνες μπορούν κι έχουν την απόλυτη δύναμη να μεγαλουργούν σε όλες τις εκφάνσεις του βίου. Ας σταθούμε στα λόγια που είπε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, στις 24 Φεβρουαρίου 1821:
«Η ώρα ήλθεν. Ω άνδρες Έλληνες. Ας καλέσωμεν λοιπόν ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την Ελευθερίαν, εις την κλασσικήν γην της Ελλάδος. Εις τα όπλα λοιπόν, φίλοι, η Πατρίδα μας προσκαλεί»
Η οικονομική ανεξαρτησία από τις δάνειες δυνάμεις
Οι συνέπειες των βοηθειών και δανείων προς το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος υπήρξαν τραγικές «Μόνον ολίγοι τινές απατώνται, νομίζοντες ότι τα χρήματα ταύτα [η βοήθεια της Ρωσίας και της Γαλλίας] είναι δι’ αυτούς και μέλλωσι να πάθωσι ό,τι και αι λίραι του δανείου. Ότι μεν κλέπτουσι παντού, όπου διοίκησις υπάρχει, είναι αναμφίβολον. Αλλά δεν ευρίσκεται τόπος εις εμέ γνωστός, όπου πλησίον των κλεπτών να υφίστανται χιλιάδες και χιλιάδες οικογενειών αγαίων, ανεστίων, και καταπείνων, καθώς εν Ελλάδι. Στοχασθείτε, δεσπότη μου, ότι αι άθλιαι αυταί οικογένειαι πάσχουσιν εξ αιτίας των κλεπτιστάτων αρχόντων, υπουργών τε και καπιτάνων, και ενθαρρύνατέ με, αν δύνασθε, να είμαι συγκαταβατικός προς μίαν δράκα ανθρωπαρίων μεταλλοθέων, επ’ ουδενί των οποίων όμως ουδέ κατέστησα την βαρείαν χείρα της δικαιοσύνης, ουδέ καταστήσω, αρκούμενος να τους γνωρίσω καλώς και να τους παραδώσω ποτέ, ει χρεία, εις τας αράς του λαού». Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος Κυβερνήτης του ελληνικού κράτους προς Ιγνάτιο.
Και σήμερα τα μείζονα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούν να είναι το χρέος, τα μνημόνια. Τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, η ανεργία και η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, τα οποία ανάγκασαν το κράτος στην αύξηση δαπανών για τη συντήρηση ενός πελατειακού κράτους. Από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει σαφές σχέδιο ανάπτυξης και επενδύσεων.
Η ανάδειξη των Εθνικών μας ευεργετών ως παράδειγμα
Οι Έλληνες Ευεργέτες κατόρθωσαν να υπερβούν από το ίδιον της απλής ζωής και το απλώς έχειν και κατέχειν, στο πλέον είναι, του ποιοτικού τρόπου της κοινωνικής συνύπαρξης, όπου οι έννοιες του ήθους και της σπουδαιότητας, εκφράζουν την ειδοποιό διαφορά, που διακρίνει την ευεργεσία, τη χορηγία και τη φιλανθρωπία. Πλούσιοι ομογενείς συμπαρίστανται στην Πατρίδα και γίνονται αρωγοί στον Αγώνα της ελευθερίας.
Η Φιλική Εταιρεία, αλλά και πολλά από τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν στους αγώνες του έθνους, χρηματοδοτούνται από Αγωνιστές και Εθνικούς Ευεργέτες, γυναίκες και άνδρες. Η φιλοπατρία, όμως, εκφράζεται με πράξεις εθνικής ευεργεσίας και μετά την ίδρυση του Νεοελληνικού κράτους. Οι Κοινότητες των Ελλήνων της διασποράς γίνονται σταδιακά, βασικοί πόλοι ευεργεσίας προς την Πατρίδα.
Οι Εθνικοί Ευεργέτες με τις δωρεές και τα κληροδοτήματά τους στηρίζουν γενναιόδωρα και την Κοινότητά στην οποία ανήκουν και την ιδιαίτερη πατρίδα τους, αλλά προ πάντων, το Εθνικό Κέντρο. Ο κατάλογος των Ελλήνων Ευεργετών είναι συγκινητικά μακρύς, μιας και την παράδοσή τους συνεχίζουν σύγχρονες προσωπικότητες ως τις μέρες μας.
Χρέος μας είναι λοιπόν τόσο η ανάδειξη της προσφοράς των παλαιών, όσο και η μίμηση των νεότερων. Στο σύνολό τους, οι Εθνικοί Ευεργέτες υπήρξαν πρόσωπα μεγαλόψυχα, με γενναιόδωρη ψυχή. Η δράση τους αποτελεί πρότυπο ηθο-ποιητικής συμπεριφοράς, φιλοτιμίας, με δράση χρηστού πολίτη και διάκονου του λαού.
Ένα τεράστιο παράδειγμα γνήσιου και άδολου πατριωτισμού στις μέρες μας ο Ιάκωβος Τσούνης, απόγονος ηρώων της επανάστασης του 1821 και μάλλιστα Λονταίων και Πετμεζαίων, συνεχιστής της παράδοσης των μεγάλων ευεργετών του Ελληνισμού, αφήνει 23 εκατ. ευρώ για την άμυνα της πατρίδας και 60 αποβατικά σκάφη (αμφίβιων επιχειρήσεων).
Το μήνυμα της επετείου
Το μήνυμα της επετείου υψηλόπνοο για όσα έπονται και θα σηματοδοτήσουν την θέση της Ελλάδος στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και στη νέα τάξη πραγμάτων. Ας μην γελιόμαστε κανένα από τα αγαθά που απολαμβάνουμε δεν θα είχαμε σήμερα, αν εκείνοι δέχονταν παθητικά την μοίρα τους και δεν αγωνίζονταν.
Αυτό δεν πρέπει ούτε λεπτό να μας διαφεύγει, γιατί μας δημιουργεί μια βαρειά υποχρέωση. Το χρέος μας απέναντί τους.
Χρέος μας δεν είναι απλώς να εορτάζουμε καταθέτοντας στεφάνους, αλλά να φανούμε με έργα αντάξιοι τους, κληροδοτώντας στα εγγόνια μας, έστω και με θυσίες, όσα μας κληροδότησαν οι ήρωες εκείνοι: πατρίδα ελεύθερη, συναίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και αξιοπρέπειας. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Καζαντζάκης.
«Εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης αν δεν το κάνω εγώ φταίω».
Οι πρόγονοί μας πολέμησαν και νίκησαν ας κλείσουμε κι εμείς με μια προτροπή με τα λόγια του Καζαντζάκη:
«Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: «Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;» Πολέμα!
*Η Δρ. Ιωάννα Μάστορα, μεταξύ άλλων έχει διατελέσει Γενική Γραμματέας της Εταιρείας Ελλήνων Ευεργετών. Πρόεδρος ΔΣ του Πολιτιστικού κι Επιμορφωτικού Συλλόγου “Η Μέλισσα”. Ιδρύτρια και Πρόεδρος της Ομογενειακής Οργάνωσης “Αθηνά Πρόμαχος” και επίτιμο μέλος της Αδελφότητας Αθανασίου Διάκου.
